Zgodnie ze zmianami do Ustawy o obligacjach, do propozycji nabycia załącza się oświadczenie emitenta oraz jednostki dominującej, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37 Ustawy o rachunkowości, wobec emitenta, sporządzone na dzień sporządzenia warunków emisji, że według ich najlepszej wiedzy informacje przekazane przez emitenta do Rejestru Rachunkowość finansowa to system ewidencji gospodarczej, która ma odzwierciedlać w formie pieniężnej zdarzenia gospodarcze zachodzące w przedsiębiorstwie. Rachunkowość przedstawia zarówno sytuację majątkowo-finansową jak i wynik finansowy jednostki. Podstawowym źródłem prawa bilansowego jest Ustawa o rachunkowości z r. (Dz. U. 1994 Nr 121 poz. 591; tekst jednolity Dz. U. z 2019 r. poz. 351; późniejsze zmiany poz. 1495, 1571, 1655, 1680): • Rozdział 1. Przepisy ogólne (art. 1 - 8) • Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych (art. 9 - 25) • Rozdział 3. Inwentaryzacja (art. 26 - 27) • Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego (art. 28 - 44) • Rozdział 4a. Łączenie się spółek (art. 44a - 44d) • Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki (art. 45 - 54) • Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej (art. 55 - 63d) • Rozdział 6a. Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej (art. 63e - 63k) • Rozdział 7. Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych (art. 64 - 70a) • Rozdział 8. Ochrona danych (art. 71 - 76) • Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (art. 76a - 76i) • Rozdział 9. Odpowiedzialność karna (art. 77 - 79) • Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe (art. 80 - 83) • Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe (art. 84 - 86) Załączniki do ustawy o rachunkowości: Załącznik nr 1. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa wart. 45 ustawy, dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji Załącznik nr 2. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla banków Załącznik nr 3. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji Załącznik nr 4. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek mikro Załącznik nr 5. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek małych korzystających z uproszczeń odnoszących się do sprawozdania finansowego Załącznik nr 6. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych, oraz jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy. Regulacje zawarte w Ustawie o rachunkowości uzupełniają Krajowe Standardy Rachunkowości – wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości KSR oraz stanowiska. Dotychczas wydane Krajowe Standardy Rachunkowości to: • KSR Nr 1 "Rachunek przepływów pieniężnych" • KSR Nr 2 "Podatek dochodowy" • KSR Nr 3 "Niezakończone usługi budowlane" • KSR Nr 4 "Utrata wartości aktywów" • KSR Nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" • KSR Nr 6 "Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe" • KSR Nr 7 "Zmiany zasad (polityki) rachunkowości, wartości szacunkowych, poprawianie błędów, zdarzenia następujące po dniu bilansowym - ujęcie i prezentacja" • KSR Nr 8 "Działalność deweloperska" • KSR Nr 9 "Sprawozdanie z działalności" • KSR Nr 10 "Umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi" • KSR Nr 11 "Środki trwałe" • KSR Nr 12 "Działalność rolnicza" • KSR Nr 13 "Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów" Dotychczas wydane stanowiska Komitetu Standardów Rachunkowości to: • Stanowisko w sprawie księgowego ujęcia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych • Stanowisko w sprawie księgowego ujęcia praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii wytworzonej w odnawialnych źródłach energii • Stanowisko w sprawie niektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowych • Stanowisko w sprawie wykazywania przez spółdzielnie mieszkaniowe w sprawozdaniu finansowym funduszów własnych oraz ustalania wyniku finansowego • Stanowisko w sprawie inwentaryzacji drogą spisu z natury zapasów materiałów, towarów, wyrobów gotowych i półproduktów • Stanowisko w sprawie ujęcia transakcji zamiany składnika aktywów niepieniężnych na inny składnik aktywów niepieniężnych • Stanowisko w sprawie zasady rzetelnego i jasnego obrazu w realizacji przepisów art. 4 ust. 1 oraz 1a i 1b ustawy o rachunkowości • Stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie ujęcia, wyceny i prezentacji gruntów przekazanych w użytkowanie wieczyste w sprawozdaniach finansowych jednostek samorządu terytorialnego, a także w sprawie przekształcenia prawa wieczystego użytkowania tych gruntów w prawo własności • Stanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie rozrachunków z kontrahentami. Stosowanie KSR przez jednostkę nie jest obligatoryjne. Z kolei Międzynarodowe Standardy Rachunkowości - są to rozwiązania w zakresie rachunkowości finansowej przygotowywane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, czyli MSR muszą być stosowane do: a) skonsolidowanych sprawozdań finansowych banków, b) skonsolidowanych sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych, których papiery wartościowe na dzień bilansowy były dopuszczone do obrotu na regulowanym rynku któregokolwiek z państw członkowskich UE. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1126/2008 z dnia r. przyjmujące określone międzynarodowe standardy rachunkowości zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L z 2008 r. nr 320/1 zmieniony przez Dz. Urz. UE L z 2019 r. nr 318/74): • MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych • MSR 2 Zapasy • MSR 7 Sprawozdanie z przepływów • MSR 8 Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów • MSR 10 Zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego • MSR 11 Umowy o usługę budowlaną • MSR 12 Podatek dochodowy • MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe • MSR 17 Leasing • MSR 18 Przychody • MSR 19 Świadczenia pracownicze • MSR 20 Dotacje rządowe oraz ujawnianie informacji na temat pomocy rządowej • MSR 21 Skutki zmian kursów wymiany walut • MSR 23 Koszty finansowania zewnętrznego • MSR 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych • MSR 26 Rachunkowość i sprawozdawczość programów świadczeń emerytalnych • MSR 27 Jednostkowe sprawozdania finansowe • MSR 28 Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach • MSR 29 Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji • MSR 31 Udziały we wspólnych przedsięwzięciach • MSR 32 Instrumenty finansowe: prezentacja • MSR 33 Zysk przypadający na jedną akcję • MSR 34 Śródroczna sprawozdawczość finansowa • MSR 36 Utrata wartości aktywów • MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe • MSR 38 Wartości niematerialne • MSR 39 Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena z wyjątkiem niektórych przepisów dotyczących rachunkowości zabezpieczeń • MSR 40 Nieruchomości inwestycyjne • MSR 41 Rolnictwo • MSSF 1 Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy • MSSF 2 Płatności w formie akcji • MSSF 3 Połączenia jednostek • MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe • MSSF 5 Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży oraz działalność zaniechana • MSSF 6 Poszukiwanie i ocena zasobów mineralnych • MSSF 7 Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji • MSSF 8 Segmenty operacyjne • MSSF 9 Instrumenty finansowe • MSSF 10 Skonsolidowane sprawozdania finansowe • MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne • MSSF 12 Ujawnianie informacji na temat udziałów w innych jednostkach • MSSF 13 Ustalanie wartości godziwej • MSSF 15 Przychody z umów z klientami • MSSF 16 Leasing • KIMSF 1 Zmiany istniejących zobowiązań z tytułu wycofania z eksploatacji, rekultywacji i zobowiązań o podobnym • KIMSF 2 Udziały członkowskie w spółdzielniach i podobne instrumenty • KIMSF 4 Ustalenie czy umowa zawiera leasing • KIMSF 5 Prawa do udziałów wynikające z uczestnictwa w funduszach likwidacyjnych, rekultywacyjnych oraz funduszach na naprawę środowiska • KIMSF 6 Zobowiązania wynikające z uczestnictwa w specyficznym rynku - zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny • KIMSF 7 Zastosowanie metody przekształcenia w ramach MSR 29 Sprawozdawczość finansowa w warunkach hiperinflacji • KIMSF 8 (skreślona) • KIMSF 9 Ponowna ocena wbudowanych instrumentów pochodnych • KIMSF 10 Śródroczna sprawozdawczość finansowa a utrata wartości • KIMSF 11 (skreślona) • KIMSF 12 Umowy na usługi koncesjonowane • KIMSF 13 Programy lojalnościowe • KIMSF 14 MSR 19 - Limit wyceny aktywów z tytułu określonych świadczeń, minimalne wymogi finansowania oraz ich wzajemne zależności • KIMSF 15 Umowy dotyczące budowy nieruchomości • KIMSF 16 Zabezpieczenie udziałów w aktywach netto jednostki działającej za granicą • KIMSF 17 Przekazanie aktywów niegotówkowych właścicielom • KIMSF 18 Przekazanie aktywów przez klientów • KIMSF 19 Regulowanie zobowiązań finansowych przy pomocy instrumentów kapitałowych • KIMSF 20 Koszty usuwania nadkładu na etapie produkcji w kopalniach odkrywkowych • KIMSF 21 Opłaty • KIMSF 22 Transakcje w walucie obcej oraz wynagrodzenie wypłacane lub • KIMSF 23 Niepewność co do traktowania podatkowego dochodu • SKI-7 Wprowadzenie waluty euro • SKI-10 Pomoc rządowa - brak konkretnego powiązania z działalnością operacyjną • SKI-12 Konsolidacja - jednostki specjalnego przeznaczenia • SKI-13 Wspólnie kontrolowane jednostki - niepieniężny wkład wspólników • SKI-15 Leasing operacyjny - specjalne oferty promocyjne • SKI-21 Podatek dochodowy - realizacja wartości przeszacowywanych aktywów, które nie podlegają amortyzacji • SKI-25 Podatek dochodowy - zmiana statusu podatkowego jednostki gospodarczej lub jej udziałowców • SKI-27 Ocena istoty transakcji wykorzystujących formę leasingu • SKI-29 Umowy na usługi koncesjonowane: ujawnianie informacji INTERPRETACJA • SKI-31 Przychody - transakcje barterowe obejmujące usługi reklamowe • SKI-32 Wartości niematerialne - koszt witryny internetowej Sprawozdania finansowe zarówno skonsolidowane jak i jednostkowe (statutowe) mogą być przygotowane na podstawie MSR w sytuacji, gdy: • podmiot jest emitentem papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, np. jest notowany na GPW w Warszawie. EOG obejmuje Polskę, inne państwa członkowskie EU, Norwegię, Islandię oraz Liechtenstein; • emitent papierów wartościowych ubiega się o dopuszczenie swoich papierów do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów EOG; • emitent papierów wartościowych zamierza ubiegać się o dopuszczenie swoich papierów wartościowych do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów EOG; • podmiot wchodzi w skład grupy kapitałowej, w której jednostka dominująca sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR; • podmiot jest oddziałem przedsiębiorcy zagranicznego, który sporządza sprawozdanie finansowe zgodnie z MSR. Przedsiębiorstwa sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSR, stosują przepisy ustawy o rachunkowości oraz przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym przez MSR. Natomiast jednostki, które nie są zobowiązane do stosowania MSR, tylko w przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego mogą wykorzystać rozwiązania przyjęte w MSR do zagadnień nieuregulowanych przepisami ustawy o rachunkowości i jest to możliwość jednostki a nie jej obowiązek.

Ponadto, należy zwrócić uwagę, że art. 77 pkt 2 ustawy o rachunkowości przewiduje odpowiedzialność karną za niesporządzenie sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy

Odpowiedzialność karna w przepisach ustawy o rachunkowości [ Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości nakłada na szereg podmiotów objętych jej regulacją liczne i szczegółowo określone obowiązki dotyczące zasad prowadzenia rachunkowości, sposobu przygotowania oraz badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów. Uwagi wstępne Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. numer 121, poz. 591, z późn. zm.) nakłada na szereg podmiotów objętych jej regulacją liczne i szczegółowo określone obowiązki dotyczące zasad prowadzenia rachunkowości, sposobu przygotowania oraz badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów. Warto mieć świadomość tego, że polski ustawodawca, w celu wymuszenia na przedsiębiorcach (i nie tylko) terminowego i zgodnego z przepisami ustawy o rachunkowości składania sprawozdań finansowych wprowadził do wspomnianej ustawy przepisy karne. Odpowiedzialność karna za nieprzestrzeganie przepisów ustawy o rachunkowości W rozdziale 9 ustawy o rachunkowości zamieszczono przepisy karne mające na celu zabezpieczenie przestrzegania właściwych regulacji ustawy o rachunkowości. Oprócz przepisów art. 77 i 79 (o których więcej poniżej) ustawodawca wprowadził normę statuującą karnoprawną odpowiedzialność biegłego rewidenta za sporządzenie niezgodnej ze stanem faktycznym opinii o sprawozdaniu finansowym i stanowiących podstawę jej sporządzenia księgach rachunkowych jednostki lub sytuacji finansowo-majątkowej tej jednostki (art. 78 ustawy o rachunkowości). W przypadku popełnienia przez biegłego rewidenta czynu wypełniającego opisane powyżej znamiona, grozi mu kara grzywny lub kara pozbawienia wolności do lat 2 (albo obie te kary łącznie). W sytuacji w której biegły rewident działał nieumyślnie podlega grzywnie, albo karze ograniczenia wolności. Powyższy przepis ma oczywiście na celu zapewnienie wywiązania się przez biegłego rewidenta z obowiązków dotyczących sporządzenia przez niego opinii zgodnie z zasadami przewidzianymi w art. 64 – 67 ustawy o rachunkowości. Warto przy tym podkreślić, że oprócz powyżej wskazanej odpowiedzialności karnej w przypadku naruszenia przepisów ustawy o rachunkowości, biegły rewident ponosi również odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną w wyniku swojego działania, oraz na podstawie przepisów ustawy z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym (Dz. U numer 77, poz. 649, z późn. zm.), może być pociągnięty do odpowiedzialności o charakterze dyscyplinarnym. Jak słusznie wskazuje się w literaturze przedmiotu, wskazany powyżej przepis ogranicza odpowiedzialność karną biegłego rewidenta do wydania opinii sprzecznej ze stanem faktycznym. Czyn karalny zostaje popełniony także wtedy, gdy opinia i raport biegłego zostały wydane bez przeprowadzenia badania.(1) *** Zgodnie z treścią art. 77 ustawy o rachunkowości, kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych – podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Katalog podmiotów zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych został określony w art. 2 ustawy o rachunkowości(2). Sposób w jaki powinny być prowadzone księgi rachunkowe określono w przepisach art. 9 – 25 ustawy o rachunkowości, natomiast poprawny sposób sporządzania sprawozdań finansowych określono w przepisach art. 45 – 54 przedmiotowej ustawy (w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych należy odwołać się do regulacji z art. 55 – 63d ustawy o rachunkowości). Zgodnie z regulacją z art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru (również w przypadku, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości – z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury – zostaną powierzone innej osobie lub przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 11 ust. 2, za ich zgodą) ponosi kierownik jednostki. W przypadku gdy kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego organu(3). Niezależnie od powyższej regulacji, w art. 4a ust. 1 omawianej ustawy wskazano, że kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe, skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności oraz sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej spełniały wymagania przewidziane w ustawie. Przez kierownika jednostki (zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 przedmiotowej ustawy) rozumie się członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej za kierownika jednostki uważa się wspólników prowadzących sprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej – wspólników prowadzących sprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu do spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej – komplementariuszy prowadzących sprawy spółki. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą za kierownika jednostki uważa się tę osobę; do osób wykonujących wolne zawody przepis ten stosuje się odpowiednio. Za kierownika jednostki uważa się również likwidatora, a także syndyka lub zarządcę ustanowionego w postępowaniu restrukturyzacyjnym. Przestępstwo z art. 77 ustawy o rachunkowości jest występkiem umyślnym. Za popełnienie przestępstwa z tego artykułu grozi kara grzywny lub kara pozbawienia wolności do lat 2 (albo obie te kary łącznie). Wysokość grzywny ustala się w stawkach dziennych od 10 do 540. Wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł i wyższa niż 2000 zł (ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe). Grożąca za popełnienie przestępstwa z art. 77 omawianej ustawy kara pozbawienia wolności wynosi od 1 miesiąca do 2 lat (karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach). *** Na zakończenie, warto również przywołać regulację z art. 79 ustawy o rachunkowości, zgodnie z którą ten, kto wbrew przepisom ustawy: nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków, nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia, nie składa sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej we właściwym rejestrze sądowym, nie udostępnia sprawozdania finansowego i innych dokumentów, o których mowa w art. 68, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia warunków, o których mowa w art. 76a ust. 3, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w art. 76h ust. 1 – podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności. Powyższy przepis penalizuje cały szereg zachowań, związanych z publikacją i badaniem sprawozdań finansowych. Wszystkie czyny określone w tym artykule są przestępstwami umyślnymi, publicznoskargowymi, ściganymi z urzędu. W literaturze przedmiotu podnosi się, że Sąd, stwierdzając winę oskarżonych, powinien wskazać, jaki przepis ustawy o rachunkowości został naruszony, a dopiero następnie szczegółowo opisać na czym owo naruszenie polegało – art. 79 omawianej ustawy ma bowiem charakter blankietowy(4). Za popełnienie przestępstwa z tego artykułu grozi kara grzywny lub kara ograniczenia wolności. Tak jak wskazano powyżej, wysokość grzywny ustala się w stawkach dziennych od 10 do 540. Wysokość stawki dziennej nie może być niższa niż 10 zł i wyższa niż 2000 zł (ustalając stawkę dzienną, sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe). Grożąca za popełnienie przestępstwa z art. 79 przedmiotowej ustawy kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc, a najdłużej 2 lata (wymierza się ją w miesiącach i latach).(5) autor: aplikant radcowski Tomasz Gołowienko, Kancelaria Nowosielski i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni z Gdańska (1) A. Helin, Komentarz do ustawy o rachunkowości [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja (red.), Kodeks spółek handlowych. Pozakodeksowe prawo handlowe. Komentarz. T. 5, Wyd. 3, Warszawa 2015, Legalisel; (2) Jedynie tytułem przykładu należy wskazać na takie podmioty jak: spółki handlowe; inne osoby prawne (z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego); osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie (o ile ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro); jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (bez względu na wielkość przychodów); (3) W tym samym przepisie wskazano również, że możliwe jest przyjęcie wyżej zakreślonej odpowiedzialności przez inną osobę lub przedsiębiorcę – jednakże powinno to być stwierdzone w formie pisemnej; (4) M. Bieniak, Komentarz do ustawy o rachunkowości (wyciąg) [w:] M. Bieniak, Odpowiedzialność karna menadżerów, 2015, Legalisel; (5) W myśl art. 34 § 1a pkt 1 i 4 kara ograniczenia wolności polega na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, lub na potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd (przy czym, obowiązki i potrącenie, o których mowa w § 1a, orzeka się łącznie lub osobno). W czasie odbywania kary ograniczenia wolności, skazany nie może bez zgody sądu zmieniać miejsca stałego pobytu, oraz ma obowiązek udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. Wymierzając karę ograniczenia wolności, sąd może orzec świadczenie pieniężne wymienione w art. 39 pkt 7 lub obowiązki, o których mowa w art. 72 § 1 pkt 2-7a Treści dostarcza: Kancelaria Nowosielski Gotkowicz i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni
2020 r. w sprawie og³oszenia jednolitego tekstu ustawy o rachunkowości (Dz.U. z 2021 r. poz. 217) • 1 marca 2021 r. – ustawa z 28 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektórych
Organizacje pozarządowe (NGO) to wszystkie podmioty, które nie są jednostkami albo organami administracji publicznej oraz których działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysku, zwane są również „trzecim sektorem” Najpopularniejsze formy organizacji pozarządowych to stowarzyszenia i fundacje. Ustawa Prawo o stowarzyszeniach rozróżnia dwa rodzaje stowarzyszeń, tzw. stowarzyszenia „rejestrowe” i stowarzyszenia zwykłe. O stowarzyszeniach „zwykłych” nie będziemy dalej pisać, ponieważ z punktu widzenia prowadzenia rachunkowości są mało interesujące. Zgodnie z ustawą osoby w liczbie co najmniej siedmiu, zamierzające założyć stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia oraz wybierają komitet założycielski albo władze stowarzyszenia. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć działalność po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundację zakłada fundator (lub fundatorzy), niezbędnym elementem do jej założenia jest majątek, statut fundacji stanowi o tym, kto ma najwyższą władzę w fundacji. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Zarówno fundacje jak i stowarzyszenia mogą prowadzić działalność gospodarczą, rodzi to skutki podatkowe w zakresie podatku od osób prawnych a także może rodzić skutki w zakresie podatku od towarów i usług. Należy zauważyć, że zarówno fundacje jak i stowarzyszenia (te „rejestrowe”) posiadają osobowość prawną. Zatem zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o rachunkowości podlegają przepisom tej ustawy. Oznacza to, że dotyczą ich wszystkie obowiązki, w tym w zakresie prowadzenia ksiąg, wyceny składników majątku, inwentaryzacji, ogłaszania i badania sprawozdań. „Trzeci sektor” jest bardzo zróżnicowany, oprócz dużych i znanych fundacji i stowarzyszeń występują setki małych organizacji, które niejednokrotnie prowadzą rachunkowość ręcznie w księdze handlowej, tzw. „amerykance”. Ustawodawca zauważył, że charakter działalności fundacji i stowarzyszeń odbiega nieco od działalności podmiotów gospodarczych, i opracował osobny wzór sprawozdania dla organizacji pozarządowych (załącznik nr 6 do ustawy o rachunkowości). Zgodnie z tym wzorem bilans organizacji pozarządowej jest mniej rozbudowany niż bilans innych podmiotów. Z drugiej strony, rachunek zysków i strat zawiera więcej pozycji, rozróżnia bowiem przychody i koszty z działalności statutowej, przychody i koszty z działalności gospodarczej oraz koszty ogólnego zarządu. Plany kont fundacji i stowarzyszeń powinny odzwierciedlać wymagany układ sprawozdania, w szczególności rozróżnienie kosztów i przychodów statutowych oraz kosztów i przychodów dotyczących działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 45 ust. 1g ustawy o rachunkowości sprawozdania finansowe jednostek wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego sporządza się w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o CIT podatnicy, z wyłączeniem podmiotów wpisanych do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania (jeśli dotyczy), w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Mówiąc prościej, jeśli organizacja nie prowadzi działalności gospodarczej to sprawozdanie wysyła się do urzędu skarbowego do najpóźniej 10 lipca. Jeśli organizacja pozarządowa prowadzi działalność gospodarczą, sprawozdanie finansowe musi wysłać do KRS – najpóźniej do 15 lipca (mowa tu o standardowych terminach a nie tych zmienionych z powodu pandemii). Ponadto organizacje mające status organizacji pożytku publicznego mają obowiązek umieszczenia sprawozdania w bazie sprawozdań OPP, prowadzonej przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego do 15 lipca. Stowarzyszenia nie mają obowiązku sporządzania sprawozdania merytorycznego, choć jest to dobrym zwyczajem, a często wymaganym dokumentem, np. podczas starania się o dotacje. Obowiązek sporządzania sprawozdania merytorycznego mają fundacje, które muszą przesłać roczne sprawozdanie merytoryczne właściwemu ministrowi do końca następnego roku za rok poprzedni. Sprawozdanie sporządza się wg wzoru określonego w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości (Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 maja 2001 r. w sprawie ramowego zakresu sprawozdania z działalności fundacji). Sprawozdania merytoryczne są także – obok finansowych – częścią obowiązkowych sprawozdań sporządzanych przez stowarzyszenia i fundacje, mające status OPP i umieszczanych w ministerialnej bazie internetowej w terminie do 15 lipca. Są one sporządzane wg wzoru określonego w rozporządzeniu w sprawie wzorów rocznego sprawozdania merytorycznego oraz rocznego uproszczonego sprawozdania merytorycznego z działalności organizacji pożytku publicznego. Radosław Rembiś Asystent Biegłego Rewidenta 22 517 30 70, 507 780 505 @ Źródła: Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach ( Dz. U. z 2019 r. poz. 713 z późn. zm.); Ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (tj. Dz. U. z 2018 r. poz. 1491 z późn. z m.); Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie ( Dz. U. z 2020 r. poz. 1057 z późn. zm.); Ustawa z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351 z późn. zm.); Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych ( Dz. U. z 2019 r. poz. 865).
Najczęściej zadawane pytania. Departament Rachunkowości i Rewizji Finansowej MF przedstawia poniżej zestawienie najczęściej zadawanych pytań dotyczących interpretacji przepisów ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz. U. poz. 1089, z późn. zm. - dalej: ustawa o Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, 2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych – podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Art. 29. 1. Jeżeli założenie kontynuacji działalności, o którym mowa w art. 5 ust. 2, nie jest zasadne, to wycena aktywów jednostki następuje po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Spo¶ród poni¿szych proszê wybraæ interesuj±cy Pañstwa przepis ustawy o rachunkowo¶ci. art. 77 art. 79
16. Badaniu i ogłaszaniu w myśl przepisów ustawy o rachunkowości podlegają roczne sprawozdania finansowe jednostek kontynuujących działalność, które w roku poprzedzającym, za który sporządzano sprawozdanie finansowe spełnione zostały : a) dwa z trzech warunków zawartych w art. 64 ust. 1 pkt 4 ustawy o rachunkowości,
Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie sprawozdania finansowego wielokrotnie była przedmiotem wyroków sądów. W praktyce często budzi bowiem wątpliwości, kto w danym przypadku ponosi odpowiedzialność za wypełnianie lub nieprawidłowe wypełnianie obowiązków w zakresie rachunkowości. Prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym jest jednym z obowiązków wchodzących w zakres rachunkowości jednostki. Według zapisów ustawy księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie, bieżąco. Wymogi te są oczywiste w kontekście wiarygodności sprawozdań finansowych, deklaracji podatkowych oraz innych dokumentów sporządzanych na żądanie instytucji posiadających do tego legitymację ustawową (jak np. GUS, KNF, NBP). Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata Kluczowy dla ustalenia odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym z tytułu nadzoru, jest art. 4 ust. 5 uor. Z przepisów ustawy o rachunkowości wynika, że w spółce z odpowiedzialność tę ponosi kierownik, czyli zarząd. Jeżeli zarząd jest wieloosobowy – odpowiedzialność tę ponoszą członkowie zarządu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę. Jednostka może też powierzyć prowadzenie ksiąg rachunkowych innej osobie (np. księgowemu w ramach umowy lub na podstawie umowy zlecenia) albo przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie, co powinno być stwierdzone w formie pisemnej. W wyroku z 16 października 2014 r. (sygn. akt II KK 279/14) Sąd Najwyższy stwierdził, że w praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Wyrok ten ma istotne znaczenie, dlatego przytaczamy go w całości. Urząd Kontroli Skarbowej skierował pięć zarzutów wyczerpujących znamiona przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( Nr 121, poz. 591 ze zm.), polegających na niezłożeniu kolejno: od 1 lipca 2008 r. do dnia 15 lipca 2008 r. sprawozdania finansowego za rok 2007 (zarzut 1), od 1 lipca 2009 r. do 15 lipca 2009 r. sprawozdania finansowego za rok 2008 (zarzut 2), od 1 lipca 2010 r. do 15 lipca 2010 r. sprawozdania finansowego za rok 2009 (zarzut 3), od 1 lipca 2011 r. do 15 lipca 2011 r. sprawozdania finansowego za rok 2010, od 1 lipca 2012 r. do 15 lipca 2012 r. sprawozdania finansowego za rok 2011, dotyczących „A.” Spółka z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, czym naruszył przepis art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości. Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 29 maja 2013 r., na mocy art. 66 § 1 i 2 i art. 67 § 1 warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonego M. R. o czyny opisane w pkt 1–5 wyczerpujące ustawowe znamiona występków z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości na okres próby wynoszący 1 rok. Na mocy art. 67 § 3 orzeczono wobec oskarżonego świadczenie pieniężne w kwocie 2000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej oraz orzeczono w przedmiocie kosztów sądowych. Wyrok uprawomocnił się 6 czerwca 2013 r. (k. 23). Kasację od tego orzeczenia, na korzyść skazanego, wywiódł Prokurator Generalny zarzucając rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa karnego materialnego, art. 79 pkt 4 w zw. z art. 69 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości ( z 2013 r. poz. 330 ze zm.) polegające na błędnym przyjęciu, że działania przez zaniechanie polegające na czterokrotnym niezłożeniu w terminach ustawowych sprawozdań finansowych w imieniu „A.” sp. z do Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy, przez zajmującego się na podstawie umowy sprawami spółki – prowadzącego działalność gospodarczą w postaci biura doradztwa prawno-podatkowego „R.” w W. – doradcę podatkowego – M. R. – narusza – wynikający z ustawy i ciążący na oskarżonym obowiązek złożenia rzeczonych sprawozdań finansowych określony w art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości – realizując tym samym znamiona występku z art. 79 pkt 4 powołanej ustawy, podczas gdy prawidłowa ocena prawna właściwie ustalonego stanu faktycznego powinna doprowadzić do wniosku, że prawnie sankcjonowany na podstawie art. 69 ust. 2 ustawy o rachunkowości obowiązek nie dotyczy oskarżonego i w konsekwencji skutkował uniewinnieniem go od zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Skarżący wniósł o uchylenie wyroku w całości oraz uniewinnienie M. R. od zarzucanych mu przestępstw. Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Kasacja Prokuratora Generalnego jest oczywiście zasadna w rozumieniu art. 535 § 5 dlatego podlegała uwzględnieniu. Przepis art. 79 ustawy o rachunkowości penalizuje różnego rodzaju czyny zabronione, w tym w pkt 4 polegający na nieskładaniu sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Punktem wyjścia rozważań w przedmiocie odpowiedzialności za ten czyn winien być przepis art. 69 ustawy o rachunkowości, który określa zasady składania sprawozdań finansowych w rejestrach sądowych. Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy o rachunkowości: kierownik jednostki składa we właściwym rejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegało ono badaniu, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku jednostek, o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdanie z działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Z tego wynika, że osobą uprawnioną i zobowiązaną do składania rocznego sprawozdania finansowego jest kierownik jednostki, przez którego należy rozumieć członka zarządu lub innego organu zarządzającego, a jeżeli organ jest wieloosobowy – członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocników ustanowionych przez jednostkę (...) – art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy o rachunkowości. Zdefiniowanie kierownika jednostki jest bardzo istotne z punktu widzenia praktycznych aspektów odpowiedzialności. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości, jest odpowiedzialny za dokumentację co do przyjętych zasad rachunkowości, a także odpowiada za złożenie rocznego sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym. Ponoszenie odpowiedzialności za realizację zadań z zakresu rachunkowości nie jest jednak tożsame z fizycznym prowadzeniem ksiąg rachunkowych oraz wykonaniem innych czynności z zakresu rachunkowości przez kierownika jednostki. Odpowiedzialność ta może mieć dwojaką postać, po pierwsze może dotyczyć odpowiedzialności z tytułu nadzoru, w sytuacji powierzenia prowadzenia ksiąg rachunkowych innej osobie lub innemu podmiotowi, po drugie może dotyczyć odpowiedzialności za prowadzenie rachunkowości, kiedy jest ono realizowane przez samego kierownika jednostki. Przy czym jedynym aspektem rachunkowości, w zakresie którego może nastąpić scedowanie odpowiedzialności na inną osobę, jest inwentaryzacja w formie spisu z natury, pod warunkiem, że odpowiedzialność ta zostanie przyjęta przez tę osobę w formie pisemnej. W praktyce niejednokrotnie odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych jest niewłaściwie rozumiana i przypisywana osobie lub podmiotowi (np. biuru rachunkowemu), który zajmuje się fizycznie realizacją czynności związanych z prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. Komentarz do art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, M. Michalak, Lex 2013). Taka też błędna interpretacja przepisów ustawy o rachunkowości legła u podstaw orzeczenia o winie wobec M. R. co do czynów z art. 79 powoływanej wyżej ustawy. M. R. prowadzący doradztwo prawno-podatkowe „R.” zawarł z „A.” Sp. z reprezentowaną przez O. M. umowę zlecenie w dniu 1 lipca 2005 r., obejmującą prace księgowe, rozliczenie podatnika jako płatnika ZUS i z Urzędem Skarbowym oraz doradztwa z zakresu prawa podatkowego (§ 2 pkt 1 umowy, k. 42). Z § 5 tejże umowy wynika, że zleceniobiorca dokonuje także rozliczenia rocznego zleceniodawcy (bilans) i przygotowuje niezbędne materiały do rozliczenia rocznego pracowników spółki, za odrębnym wynagrodzeniem. Z całą stanowczością stwierdzić należy, że M. R., nie pełnił funkcji kierownika jednostki w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 6, po wtóre z treści wiążącej go umowy z „A.” Sp. z taka powinność – polegająca na składaniu sprawozdania finansowego w odpowiednim rejestrze sądowym – w żadnym razie nie wynikała i nie mogła wynikać. W powołanym wyżej przepisie wskazano, kto może być kierownikiem jednostki, a zatem kto mógłby być ewentualnie odpowiedzialny za składanie sprawozdań finansowych (art. 79 pkt 4). Z tegoż należy odczytać, że kierownikiem jednostki nie może być przecież pełnomocnik ustanowiony przez jednostkę. Trafne i konieczne do przypomnienia są w tej mierze argumenty prokuratora przywołane w kasacji, z których wynika, że gdyby nawet założyć, że zakres łączącej strony umowy zawiera in extenso także zlecenie składania sprawozdań finansowych, należy zważyć, że złożenie sprawozdania finansowego to niewątpliwie czynność z zakresu prawa publicznego wynikająca z aktu normatywnego rangi ustawowej. Przeniesienie publicznoprawnego obowiązku do złożenia takiego dokumentu bez szczególnej normy prawnej zezwalającej na działanie w tym zakresie nie może odbyć się w drodze zobowiązania prywatnoprawnego, zatem takie postanowienie umowy miałoby charakter prawnie nieskuteczny. Czynności prywatnoprawne nie mogą bowiem wprowadzać modyfikacji do powinności wynikających z unormowań prawa publicznego. Sprawozdanie finansowe jest zresztą oświadczeniem wiedzy a nie woli, co wyklucza złożenie go przez pełnomocnika a w tym także, doradcę podatkowego lub osobę trudniącą się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn. VI SA/Wa 1245/04, POP 2005, Nr 5, poz. 115). Art. 76a ust. 1 ustawy o rachunkowości stanowi, iż usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2–6 ustawy o rachunkowości – czyli prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, sporządzanie sprawozdań finansowych, gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą. Zgodnie z ust. 2 art. 76a przedsiębiorcy, wykonujący działalność, o której mowa w ust. 1, są również uprawnieni do wykonywania działalności, obejmującej prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie; sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie – w zakresie określonym odrębnymi przepisami. Z powyższego wynika, że podmiot prowadzący usługowo księgi rachunkowe spółki nie jest zobowiązany lub nawet uprawniony do składania sprawozdań finansowych do właściwego rejestru sądowego. Takich kompetencji nie przewiduje także ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 768, Z treści art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości wynika jedynie obowiązek podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych obok kierownika jednostki, który takie sprawozdanie jest zobowiązany dodatkowo złożyć we właściwym sądzie. Wobec ustalonych okoliczności dojść należy do wniosku, że M. R. z racji właściwości podmiotowych – jako że nie pełnił roli kierownika jednostki – nie był zobowiązany do złożenia sprawozdania finansowego we właściwym sądzie, a tym samym nie zrealizował znamion przypisanych mu przestępstw z art. 79 pkt 4 ustawy o rachunkowości. Taki stan rzeczy skutkować musiał uchyleniem orzeczenia Sądu Rejonowego w całości i uniewinnieniem M. R. od zarzucanych mu czynów. Jeżeli kierownikiem spółki jest zarząd wieloosobowy, a nie została wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialność ponoszą wszyscy członkowie tego zarządu. Tym samym gdy odpowiedzialność za prowadzenie rachunkowości spółki (w tym ksiąg rachunkowych) zostanie przypisana jednemu z członków zarządu (np. w umowie spółki lub regulaminie zarządu), za jego zgodą, odpowiedzialność spoczywa na tym członku zarządu, a nie na całym zarządzie. Ma to zastosowanie do etatowego księgowego spółki, pełniącego jednocześnie funkcję członka zarządu (kierownika jednostki). Jego odpowiedzialność za prowadzenia ksiąg rachunkowych wynika z art. 77 ust. 1. Stanowi on, że czyny polegające na dopuszczeniu do nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzeniu ich wbrew przepisom ustawy lub podawaniu w tych księgach nierzetelnych danych są zagrożone karą grzywny lub karą pozbawienia wolności do lat 2 albo obu tym karom łącznie. W wyroku z 15 maja 2014 r. (sygn. akt II CSK 446/13) Sąd Najwyższy stwierdził, że podział czynności między członków zarządu ustalony w umowie spółki z a tym bardziej w regulaminie zarządu, nie jest wiążący dla wierzyciela. Wierzyciel może zatem pozywać w trybie art. 299 wszystkich członków zarządu, w tym i tych, którzy nie zajmowali się sprawami, w związku z którymi powstało zobowiązanie. Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka) Zwykle w zakres obowiązków etatowego księgowego, wpisanych w umowę o pracę, wchodzi też odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych. Przyjęcie tej odpowiedzialności powinno mieć formę pisemną. Wówczas odpowiedzialność kierownika jednostki w tym zakresie jest ograniczona do obowiązków wynikających z nadzoru. Z drugiej strony księgowy staje się wówczas podmiotem, któremu można przypisać spersonalizowaną odpowiedzialność publicznoprawną lub prywatnoprawną za nieprawidłowości związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych. Umowa o pracę z księgowym, zawierająca oświadczenie o przyjęciu przez niego obowiązków w zakresie rachunkowości (w tym prowadzenia ksiąg rachunkowych) spółki, pozwala spersonalizować odpowiedzialność karnoskarbową księgowego. Czyny zabronione (popełnione umyślnie lub nieumyślnie), w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych, są wymienione w ustawie wśród wykroczeń i przestępstw skarbowych przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji (rozdział 6 ustawy), czyli w kontekście uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnych jednostki. Schemat. Czyny zabronione w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych Księgowy w zakresie przyjętej odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych odpowiada za czyny zabronione i podlega karze według następujących zasad: ● kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 1) lub, w wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym przez podatnika jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 60 § 2) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 2 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 60 § 4); ● kto nierzetelnie (niezgodnie ze stanem rzeczywistym) prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych (art. 61 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 2); ● kto wadliwie (niezgodnie z przepisem prawa) prowadzi księgę, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 61 § 3); ● kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę albo inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych (art. 83 § 1) lub w wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe (art. 83 § 2); ● kto nie dopełniając obowiązku nadzoru nad przestrzeganiem reguł obowiązujących w działalności danego przedsiębiorcy lub innej jednostki organizacyjnej, dopuszcza, chociażby nieumyślnie, do popełnienia czynów zabronionych z art. 60, art. 61, art. 83, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe, chyba że czyn sprawcy wyczerpuje znamiona innego przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego określonego w rozdziale szóstym ustawy albo jeżeli niedopełnienie obowiązku nadzoru należy do ich znamion (art. 84). Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe księgowy, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. UWAGA! Gdy czyn stanowi przestępstwo skarbowe zagrożone karą grzywny, to karalność przestępstwa skarbowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat (art. 44 § 1 pkt 1). Gdy natomiast czyn stanowi wykroczenie skarbowe, jego karalność ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. 2. Kodeks karny Pojęcie szkody majątkowej jest podstawą klasyfikacji przestępstw przeciwko obrotowi gospodarczemu, określonych w rozdziale XXXVI ustawy – Kodeks karny. Ze względu na brak wiążącej definicji tego pojęcia, w świetle poglądów dominujących w doktrynie i orzecznictwie, należy przyjąć, że szkodą majątkową jest każdy uszczerbek o charakterze majątkowym w dobrach prawnie chronionych, w wyniku którego poszkodowanemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody, a obowiązujące przepisy lub postanowienia umowne nakazują osobie innej niż poszkodowany naprawić tę szkodę. Jednocześnie na podstawie przepisu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego przyjmuje się, że szkoda obejmuje: stratę, czyli efektywny uszczerbek pomniejszający majątek poszkodowanego (damnum emergens), oraz realnie utracone korzyści (lucrum cessans), jakie poszkodowany osiągnąłby, gdyby mu szkody nie wyrządzono. UWAGA! Dokumentacja działalności gospodarczej obejmuje również księgi rachunkowe. Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Kodeks karny klasyfikuje wyrządzone szkody majątkowe, wymierzając kary według wartości uszczerbku w czasie popełnienia czynu zabronionego. Znaczna szkoda to szkoda o wartości przekraczającej 200 000 zł. Natomiast szkoda w wielkich rozmiarach to szkoda o wartości przekraczającej 1 mln zł. Etatowy księgowy spółki, niepełniący funkcji kierowniczej w jednostce, który nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przyjęcia odpowiedzialności za prowadzenie ksiąg rachunkowych, podlega odpowiedzialności karnej zarówno za szkody majątkowe wyrządzone spółce pracodawcy, jak i za szkody majątkowe wyrządzone osobom trzecim, tzn. osobom fizycznym, innym niż pracodawca osobom prawnym albo jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej. Wynika to z przepisu art. 303 § 1, który karę pozbawienia wolności do lat 3 nakłada za wyrządzenie szkody majątkowej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, w szczególności za niszczenie, usuwanie, ukrywanie, przerabianie lub podrabianie dokumentów dotyczących tej działalności. Sprawca przestępstwa podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 w przypadku wyrządzenia znacznej szkody majątkowej lub podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności (od jednego do 12 miesięcy) albo pozbawienia wolności do roku w wypadku mniejszej wagi. Sąd wymierza grzywnę w stawkach dziennych (od 10 do 2000 zł, po wzięciu pod uwagę dochodów sprawcy, jego warunków osobistych, rodzinnych, stosunków majątkowych i możliwości zarobkowych), określając liczbę tych stawek. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, najniższa liczba stawek wynosi 10, a najwyższa 540. Co ważne, jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1–3 następuje na wniosek pokrzywdzonego i wtedy karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, zastosowanie środka karnego w postaci obowiązku naprawienia szkody w całości albo w części lub zamiast tego obowiązku nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego w wysokości do 100 000 zł. Słowniczek Przez wypadek mniejszej wagi należy rozumieć wykroczenie skarbowe, które zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia, a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowo-prawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie. Za karę grzywny wymierzoną księgowemu (będącemu sprawcą przestępstwa skarbowego), czyni się w całości albo w części odpowiedzialną posiłkowo spółkę, gdy księgowy jest jej pracownikiem (zastępcą spółki), a zastępowany podmiot odniósł albo mógł odnieść z popełnionego przestępstwa skarbowego jakąkolwiek korzyść majątkową. Sąd zobowiązuje podmiot, który uzyskał korzyść majątkową, do jej zwrotu w całości albo w części na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego; nie dotyczy to korzyści majątkowej podlegającej zwrotowi na rzecz innego uprawnionego podmiotu. PODSTAWA PRAWNA: ● art. 4, art. 77–79 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – z 2013 r. poz. 330; z 2015 r. poz. 4 ● art. 60, 61 i 83 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy – z 2013 r. poz. 186; z 2015 r. poz. 1328 ● art. 303 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – z 1997 r. Nr 88, poz. 553; z 2015 r. poz. 396 dr Jacek M. Kowalski adiunkt w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu, Wydział Zamiejscowy w Chorzowie, biegły sądowy zesgCwG.
  • 8qzv799r6o.pages.dev/276
  • 8qzv799r6o.pages.dev/266
  • 8qzv799r6o.pages.dev/193
  • 8qzv799r6o.pages.dev/372
  • 8qzv799r6o.pages.dev/167
  • 8qzv799r6o.pages.dev/154
  • 8qzv799r6o.pages.dev/116
  • 8qzv799r6o.pages.dev/360
  • 8qzv799r6o.pages.dev/285

    • art 77 ustawy o rachunkowości